Bijenwasdoeken passen goed bij een zero waste huishouden. Ze zijn een goed alternatief voor plastic- en aluminiumfolie in de keuken. Deze doeken kun je bij diverse eco (web)shops kopen, maar je kunt bijenwasdoeken ook heel eenvoudig zelf maken! Ben je vegan? Geen punt! Wij leggen je ook uit hoe je zowel een bijenwasdoek als een vegan wasdoek kunt maken.
Hoe gebruik je bijenwasdoeken
We krijgen regelmatig vragen van volgers: hoe werkt zo’n bijenwasdoek precies en hoe houd je het hygiënisch en schoon? Het is inderdaad even wennen om met zo’n stevige, vettige doek in de weer te gaan, maar geef het een kans en je kunt binnen mum van tijd niet meer zonder je doeken. Je kunt bijenwasdoeken gebruiken om schaaltjes mee af te dekken, brood en groenten in te bewaren. Neem je doek mee naar de kaaswinkel en je kunt kaas ermee inpakken.
- Om voedsel mee te bewaren: bijenwasdoeken zijn ideaal voor het inpakken van voedsel. Wikkel je kaas, groenten, brood, of snacks erin. De warmte van je handen zorgt ervoor dat de doek zich aanpast aan de vorm van het voedsel en het stevig inpakt.
- Als deksel: gebruik bijenwasdoeken om kommen af te dekken of open randen van voedselcontainers te verzegelen. De warmte zorgt ervoor dat de doek zich aan de randen hechtmwaardoor je voedsel langer vers blijft.
- Voor onderweg: bijenwasdoeken zijn buigzaam, dus je kunt ze gebruiken om zakjes te vormen voor snacks, noten of zelfs sandwiches. Handig voor onderweg!
- Voedselverspilling voorkomen: gebruik ze als verpakking om gesneden fruit te verpakken (om te voorkomen dat ze bruin worden of om te voorkomen dat voedsel uitdroogt in de koelkast).
Kortom, de mogelijkheden zijn eindeloos! Je kunt bijenwasdoeken kopen óf zelf maken. Wij laten je straks zien hoe!
Niet voor warm (en besmettelijk) voedsel
Vermijd het gebruik van bijenwasdoeken voor warm voedsel, zoals in de magnetron of voor het afdekken van hete potten. Hitte kan de was doen smelten. Ook zouden wij de doek niet snel gebruiken bij voedingswaren die snel bederven of bekend staan om snelle bacterievorming. Geen bijenwasdoek in combinatie met rauwe kip dus.
Het schoonmaken van je (vegan) bijenwasdoek
Schoonmaken is ook geen big deal. Als de doek niet in contact is geweest met voeding, dan is vaak schoonvegen al voldoende. Is de doek toch wat vuil geworden? Gebruik lauwwarm water (niet te heet, want dan smelt de was) en een beetje eco-wasmiddel, laat ‘m drogen (niet op de verwarming) et voilà je doek is snel weer schoon. Gemiddeld kun je negen maanden tot een jaar met een doek doen voordat deze opnieuw behandeld of vervangen moet worden. Hoe vaker je ‘m wast, hoe eerder dat punt bereikt zal zijn. Maak ‘m niet onnodig vaak schoon en schrob niet te hard is dus de tip. En zacht wasmiddel is ook belangrijk omdat je de vettige laag zo goed mogelijk wilt beschermen (deze laag heeft ook een antibacteriële werking) en agressieve schoonmaakmiddelen helpen hier niet bij.
Vegan bijenwasdoeken?
Een ‘vegan bijenwasdoek’ bestaat natuurlijk niet, want bijenwas is per definitief niet vegan. En toch kom je deze benaming wel vaak tegen. Hartstikke fout dus. Het is, hoewel het feitelijk niet juist is, een beetje ingeburgerd geraakt in de eco-wereld. Wat men daarmee bedoelt, is dat de wasdoeken dan gemaakt zijn van een plantaardig alternatief. Een vegan wasdoek zou wel een juiste benaming hiervoor zijn. Ben je veganist? Dan is het belangrijk om hier op te letten als je een wasdoek gaat kopen of maken. Er zijn zeker vegan alternatieven, zoals het gebruik van candelilawas.
Wat is bijenwas eigenlijk?
Bijenwas is een natuurlijk product dat door honingbijen wordt geproduceerd. Het wordt gemaakt van de wasklieren op de buik van de bijen. Deze kleine wasvlokken worden door de bijen uitgescheiden en vervolgens gebruikt om bijenraten te bouwen, waarin ze hun honing en stuifmeel opslaan, en om de cellen van de raten te verzegelen. Mensen gebruiken bijenwas al eeuwenlang voor verschillende toepassingen, zoals het maken van kaarsen, cosmetica, en zelfs als een natuurlijke coating voor voedselverpakkingen. Bijenwas is dus op zich een duurzaam en natuurlijk product. Toch is er ook kritiek en zijn er tegenstanders: het houden van bijen is doorgaans niet diervriendelijk. Hier schreven we eerder al over toen we onderzoek deden naar honing.
Zo doe je dat: (vegan) bijenwasdoeken maken
Gereedschap
- katoenen stof (Ik maakte drie doeken van 40×40 cm, maar je kunt natuurlijk ook andere formaten knippen als je dat handiger vindt.*)
- bijenwas (Voor één doek van 40×40 cm heb je ongeveer 15 gr was nodig. Wil je een vegan doek maken? Gebruik dan dezelfde hoeveelheid candelilawas.)
- strijkijzer
- aantal vellen bakpapier
- optioneel: jojoba-olie, dit helpt de doek soepel te houden
Instructies
- Knip de katoenen stof in het gewenste formaat. Tip: Je kunt ook ronde doeken maken door de doek in een cirkelvorm te knippen, handig voor het gebruik op ronde kommen. Tip: Knip de stof met een kartelschaar om rafelen te voorkomen, ziet er ook nog eens leuk uit!
- Leg een stuk bakpapier neer en leg vervolgens de katoenen doek erop. Tip: werk op een oppervlak dat een beetje warmte kan verdragen. Je kunt eventueel krantenpapier gebruiken om je oppervlak te beschermen tegen vlekken van de was.
- Verdeel de bijenwas over de stof. Zorg ervoor dat de was gelijkmatig wordt verdeeld, met een lichte nadruk op de randen om ze goed af te dichten.
- Als je wilt, druppel dan een paar druppels jojoba-olie over de stof voor extra flexibiliteit. Bovendien werkt jojoba-olie desinfecterend.
- Leg nog een vel bakpapier er overheen.
- Ga met een middelwarme strijkbout langzaam over het bakpapier. Je ziet de was smelten. Zorg ervoor dat de gesmolten was goed over de stof verdeeld is. Doe dit door je strijkijzer over het papier te bewegen. Laat afkoelen.
- Ik maakte drie doeken tegelijk, aan het einde legde ik de drie doeken nog op elkaar, tussen bakpapier en ging er nogmaals overheen met de strijkbout om de was zo goed te verdelen. Tip: de stukjes was die niet op je doek zitten en wel op je bakpapier kun je bewaren. Je kunt ze bijvoorbeeld gebruiken om je doek ‘op te frissen’ na verloop van tijd.
Notities
Tips voor jouw DIY bijenwasdoek
- Na verloop van de tijd kunnen de doeken plekjes gaan vertonen. Je kunt de doeken dan weer opfrissen. Je legt daarvoor de doek met een paar korreltjes bijenwas (of de restjes van de vorige keer) opnieuw tussen bakpapier. Gebruik weer de strijkbout en laat de was opnieuw smelten en verdelen.
- Je kunt de doeken het beste opgerold in de koelkast bewaren.
- Maak de (bijen/vegan) was doeken in een leuk printje en geef ze cadeau! Doe er een leuk kaartje bij met een uitleg hoe de doeken gebruikt kunnen worden.
Meer DIY tips van thegreenlist.nl
- Zero waste recept: zelf allesreiniger maken.
- DIY-tip: pannen opbergen en ruimte besparen in de keuken.
- Zero waste recept: zelf handzeep maken.
Photo credits: Melanie de Oliveira.
