Je wilt graag duurzame kleding kopen, maar weet niet zo goed waar je op moet letten? Een eerste stap is om te kijken van welk materiaal je kleding gemaakt is. Als je kiest voor natuurlijke stoffen die op een duurzame manier zijn gemaakt, belast je onze mooie planeet minder. Tenminste… als je vervolgens wel heel lang met dit prachtige kledingstuk doet en er vooral niet te veel van koopt. Maar welke kledingmaterialen zijn nou echt milieuvriendelijk? We zetten het even voor je op een rijtje.
Verklein de milieu-impact van jouw kleding
Met de kleding die we dragen belasten we het milieu. Voordat jij die mooie nieuwe blouse of toffe jeans in je kast kunt hangen, gaat er een heel productieproces aan vooraf. Er zijn onder andere land, water en meestal ook bestrijdingsmiddelen en chemicaliën voor nodig. Minder kleding kopen en kleding tweedehands kopen, zijn twee duurzame keuzes waarmee je een groot verschil maakt (want de kledingproductie is ontzettend vervuilend en we kopen massaal te veel). Maar er is nog meer waarop je kunt letten als je jouw voetafdruk wilt verkleinen: namelijk het materiaal waarvan jouw kleding gemaakt is.
Welke kledingmaterialen zijn er?
Als je de labels van je kledingstukken gaat bestuderen, kom je waarschijnlijk veel verschillende termen tegen. Naast katoen, zijn bijvoorbeeld polyester, acryl, nylon, elastaan en viscose stoffen die je vaak tegenkomt. Welke kledingmaterialen zijn duurzaam en welke wil je liever vermijden?
Waarom je plastic kledingmaterialen wilt vermijden
Stoffen zoals polyester, acryl, polyamide, lycra, spandex en elastaan zijn allemaal gemaakt van aardolie. Het is dus eigenlijk plastic wat je draagt. Naast dat de productie van deze stoffen vervuilend is voor het milieu, laten deze synthetische stoffen ook microplastics los tijdens het wassen en dragen. Deze microplastics komen vervolgens in de natuur, in ons eten en ook in ons lichaam terecht. Microplastics zijn overal op aarde te vinden (zelfs op de Noordpool!) en recente onderzoeken hebben aangetoond dat ze ook al overal in ons menselijk lichaam zitten. In onze longen, in ons bloed en zelfs in de placenta van ongeboren baby’s, zijn microplastics gevonden. Wist je dat 35% van de microplastics vervuiling in de oceanen afkomstig is van de textielindustrie?! Een goede reden dus om, als het even kan, voor stoffen van natuurlijke oorsprong te kiezen.
Sidenote: soms zijn synthetische materialen wel heel handig, denk maar aan een regenjas of badpak. Dan is bijvoorbeeld gerecycled PET een goede optie. Bovendien hoef je bij deze kledingstukken je minder druk te maken dat je microplastics verspreidt, omdat het een gladde stof is. Meer informatie hierover vind je in dit artikel over duurzame badkleding.
Tweedehands shoppen is een duurzame keuze, ook dan kun je op kledingmaterialen letten.
Duurzame kledingmaterialen
Dat een stof van natuurlijk materiaal is gemaakt, wil nog niet zeggen dat het een duurzame stof is. Natuurlijke materialen hebben land en soms ook bestrijdingsmiddelen nodig om te groeien. Bovendien zijn er tijdens het verwerken en bewerken van natuurlijke materialen vaak chemicaliën nodig. Daarom blijft het verstandig om zo min mogelijk nieuwe kleding te kopen. Maar heb je nou echt iets nieuws nodig? Dan kun je er op letten dat je een kledingstuk koopt dat gemaakt is van een milieuvriendelijke stof. De volgende stoffen zijn in ieder geval een stuk duurzamer dan het materiaal waar de meeste fast fashion van gemaakt is.
Tencel
Als je op zoek gaat naar een duurzame stof, dan kom je ongetwijfeld Tencel tegen. Tencel is de merknaam voor Lyocell dat geproduceerd wordt door de Oostenrijkse firma Lenzing. Lyocell wordt beschouwd als een ‘natuurlijke kunstvezel’ omdat het houtpulp als natuurlijke basis heeft, maar met behulp van chemicaliën in bruikbare vezels wordt omgezet. Tencel wordt gemaakt van duurzaam geteelde eucalyptusbomen, die minder water en pesticiden nodig hebben dan katoen. De chemicaliën die worden gebruikt om het houtpulp zacht te maken, worden uit het water gefilterd en hergebruikt. Tencel is een zacht, soepel en temperatuurregulerend materiaal dat fijn is om te dragen. Het lijkt een beetje op zijde.
Ecovero
Net als Tencel is Ecovero ook een Lyocell stof gemaakt door de firma Lenzing. Ecovero wordt gemaakt van duurzaam hout, afkomstig uit gecontroleerde bossen in Europa die FSC en PEFC gecertificeerd zijn. De stof is, net als Tencel, gecertificeerd met het EU Ecolabel en schijnt nog iets duurzamer te zijn dan Tencel. Ecovero is net als Tencel een zwierige en luchtige stof.
Zijn viscose, rayon en modal duurzame kledingmaterialen?
Net als Tencel en Ecovero zijn ook viscose, rayon en modal semi-kunstmatige stoffen die gemaakt zijn van natuurlijke materialen (planten en bomen) die daarna bewerkt zijn met chemicaliën. Bij deze kledingmaterialen is het alleen niet duidelijk onder welke omstandigheden ze gemaakt zijn. Komen de grondstoffen uit duurzame bossen? Wat waren de omstandigheden van de werknemers in de fabrieken? Worden de chemicaliën, die tijdens het productieproces nodig zijn, opgevangen in een gesloten systeem of worden ze in de natuur gedumpt? Omdat viscose, rayon en modal vaak onder slechte omstandigheden voor mens en natuur geproduceerd worden, kun je deze stoffen beter in de winkel laten hangen. Kies liever voor Tencel of Ecovero.
Links: bamboe, rechts: rok van Ecovero.
Bamboe
Bamboestof is een soort viscose. Viscose wordt gemaakt van houtpulp, dat vervolgens met een chemisch proces bewerkt wordt. De houtpulp kan van verschillende soorten hout komen, onder andere van bamboe. Bamboe wordt vaak aangeprezen als duurzaam materiaal. Helaas blijkt het groene imago van bamboe niet helemaal te kloppen. Bamboe is een snelgroeiende plant, die maar weinig zorg en water nodig heeft. Wat dat betreft hartstikke duurzaam dus. Alleen, hoe maak je van die harde bamboestengels een zachte stof? De meeste bamboestof wordt gemaakt door een chemisch proces. De chemicaliën die worden gebruikt zijn niet alleen schadelijk voor de werknemers, maar komen vaak ook in de natuur terecht. Wil je zeker weten dat je duurzame bamboe koopt? Kies dan voor tanboocel bamboe viscose, want dit wordt gemaakt met een closed-loop proces.
Closed-loop wil zeggen dat de chemicaliën die gebruikt zijn, weer uit het water gefilterd en hergebruikt worden.
Bamboe is een fijne zachte stof die verkoelend is in de zomer en verwarmend in de winter. Wil je nog meer weten over het productieproces van bamboe? We hebben hier eerder uitgebreid over geschreven.
Biologish katoen
Katoen is een natuurlijk materiaal. Hierdoor denken veel mensen dat het een mooi en duurzaam alternatief is. Maar helaas is dat meestal niet zo. Voor het verbouwen van katoen worden veel chemicaliën, kunstmest en pesticiden gebruikt. Deze zijn niet alleen schadelijk voor het milieu, maar ook voor de mensen die in de katoenindustrie werken. Daarom is het verstandig om voor biologisch katoen met een keurmerk, zoals bijvoorbeeld het GOTS-keurmerk, te kiezen. Al heeft biologisch katoen wel het nadeel dat er meer landbouwgrond voor nodig is. Ook katoen hebben we eerder uitgebreid onder de loep genomen. Gerecycled katoen (wat meestal wordt gecombineerd met bio-katoen) is nog een stukje duurzamer, maar helaas nog niet veel te vinden in de winkels. Wil je hier meer over weten? In dit artikel zetten we alle gerecyclede kledingmaterialen voor je op een rij.
Linnen
Linnen is een natuurlijk materiaal dat verkregen wordt uit de vlasplant. De belasting voor water en land is veel kleiner dan bij katoen. Om de vlasplant te laten groeien, zijn er weinig chemicaliën nodig. Toch is het verstandig om voor biologisch linnen te kiezen, zodat je zeker weet dat er geen kunstmest, pesticiden en genetisch gemodificeerde zaden zijn gebruikt. Omdat het veel werk is om van het vlas een textielvezel te maken, hangt er wel een prijskaartje aan linnen. Linnen is een fijne luchtige stof, maar kreukt wel snel.
Hennep
Hennep is een natuurlijk materiaal dat bijna overal ter wereld kan groeien zonder gebruik van pesticiden of chemicaliën. Het groeit snel en ook de productie van hennepstof vereist weinig chemicaliën, die vervolgens gemakkelijk uit het water kunnen worden gefilterd. Hennep is een duurzaam materiaal, omdat het sterk is en lang meegaat. Het verwerken van hennep vezel tot stof is wel wat lastiger dan voor veel andere natuurlijke vezels. Omdat hennep een harde stof is moeten de vezels worden bewerkt of met een andere stof, zoals katoen, worden gemengd. Het nadeel van gemengde stoffen is, dat ze lastiger zijn om te recyclen.
Jeans van o.a. gerecycled en biologisch katoen.
Recyclen van kledingmaterialen
Het recyclen van textiel zou een mooie stap zijn naar een circulaire economie. Helaas is het recyclen van kleding een stuk minder makkelijk dan de fast fashion reclames ons willen doen geloven. Op dit moment wordt slechts 1% van al het weggegooide textiel gerecycled tot nieuwe kleding. Van al het textielafval wordt 12% gedowncycled tot een product met een lagere waarde, terwijl 87% gewoon verloren gaat.
Er zijn twee manieren waarop kleding kan worden gerecycled: mechanische recycling en chemische recycling. Het proces van mechanische recycling houdt in dat textiel wordt versneden en vervezeld, waarna het wordt gesponnen tot nieuw garen. Dit type recycling is geschikt voor katoen en wol. Hoe sterk de gerecyclede vezels uiteindelijk zijn, hangt af van de kwaliteit van het oorspronkelijke textiel. Vaak wordt er nog een nieuwe vezel aan het gerecyclede materiaal toegevoegd om ervoor te zorgen dat het nieuwe garen sterk genoeg is. Stoffen die uit een mix van natuurlijk en synthetisch materiaal bestaan, zijn moeilijker te recyclen. Hier moet namelijk een chemisch proces aan te pas komen, om één van de twee materialen te verwijderen.
Bron: Cosh!
Biologische wol
Wol is een natuurlijk materiaal dat lang meegaat. Het bijzondere van wol: het is temperatuurregulerend en vuilafstotend. Daardoor heeft het als voordeel dat je het veel minder vaak hoeft te wassen dan kleding van andere materialen. Kies wel voor biologische wol zodat je zeker weet dat de wol niet bewerkt is met chemicaliën. Achter wol kan helaas wel dierenleed schuil gaan. Soms worden de staarten en delen van het achterwerk van schapen verwijderd, om te voorkomen dat er een parasiet in gaat zitten. Kies daarom altijd voor wol die muesling vrij is. Helaas zitten er ook aan wol nadelen: het methaan dat vrijkomt door de scheten van schapen zorgt voor CO2-uitstoot. Bovendien hebben de schapen veel land nodig en wordt er tijdens de productie veel water (en vaak ook bestrijdingsmiddelen) gebruikt. Wanneer je de mogelijkheid hebt, kies dan voor gerecyclede wol.
Wilde/ Áhimsa zijde
Zijde is een natuurlijke vezel, gemaakt van de cocon van de zijderups. Om te voorkomen dat de zijdedraad breekt wanneer de vlinder uitvliegt, worden de rupsen door hete damp of kokend water gedood. Nu weet je dus waar die glanzende zijde vandaan komt. Biologische zijde is niet veel beter, omdat de rupsen dan wel biologische blaadjes te eten krijgen, maar alsnog worden gedood. Wat wel een diervriendelijke optie is: wilde/ Áhimsa zijde. Hier worden de cocons geraapt nadat de vlinder is uitgevlogen. Omdat de draden kapot zijn, zitten er kleine knoopjes in waardoor het lastiger is om er een gladde stof van te maken.
Foto links: vintage wollen jas en sjaal van alpacawol. Hoe duurzaam alpacawol is, lees je in dit artikel. Rechts: oranje vest van o.a. biologische en gerecyclede wol.
Hoe creëer je een garderobe met duurzame kledingmaterialen?
Als je net begint met het creëren van een duurzame garderobe en erop gaat letten van welk materiaal je kleding gemaakt is, zul je er waarschijnlijk achter komen dat een groot gedeelte van jouw kleding gemaakt is van synthetische materialen. Om nou het grootste gedeelte van je kleding in één keer weg te gooien en alles nieuw te kopen, lijkt mij ook niet zo duurzaam.
De eerste stap die ik maakte toen ik mijn kledingkast wilde verduurzamen: als ik iets nieuws nodig heb, koop ik het tweedehands (behalve ondergoed) en van duurzaam materiaal. De volgende stap was, dat ik mijn kast eens uit ging pluizen en op de labels keek waarvan de stoffen gemaakt waren. Omdat mijn kast toch al te vol was, heb ik alles wat van een synthetisch materiaal gemaakt was en ik niet zo graag droeg, weggedaan naar de textielbak. synthetisch items die ik heel tof vind? Die probeer ik alleen nog bij bijzondere gelegenheden aan te trekken en zo min mogelijk te wassen. Want tijdens het wassen komen de meeste microplastics vrij.
Zo wordt mijn kledingkast langzamerhand steeds duurzamer en heb ik ook gelijk meer overzicht en minder keuzestress. Uiteindelijk lijkt het me gaaf om een capsule wardrobe met alleen maar milieuvriendelijke stoffen te hebben. Maar omdat ik weinig nieuwe kleding koop, denk ik dat het nog wel even duurt voordat ik zover ben.
Koop jij vanaf nu milieuvriendelijke kledingmaterialen?
Na het lezen van dit artikel kun je een weloverwogen keuze maken voor duurzame kledingmaterialen. Helaas hebben ook duurzame stoffen impact op het milieu. Daarom is het verstandig om zo min mogelijk nieuwe kleding te kopen. Als je dan toch wat nodig hebt, kijk dan eerst of je het tweedehands kunt vinden. Met een beetje geluk vind je een tweedehands parel gemaakt van een milieuvriendelijke stof.
Meer groene fashion tips van thegreenlist.nl
- Benieuwd hoe duurzaam vegan leer is? In dit artikel lees je er alles over.
- Tips nodig voor het vinden van tweedehands kleding? Bekijk hier hoe je de mooiste outfits scoort in de kringloopwinkel.
- Benieuwd wat voor milieu-impact er schuil gaat achter die lekkere warme fleece trui? Je leest het hier.
Bronnen: Milieu Centraal over de milieu-impact van kleding, Plastic Soup Foundation over microplastic in kleding, het Duurzame Warenhuis over Tencel, Ecovero, Viscose, Rayon en Modal, Growthinkers over duurzame stoffen, Dit is een goede gids van Marieke Eyskoot en De groene mama van Kari van der Heide. Photo credits: hoofdbeeld: Ksenia Chernaya (Pexels), kledingrek: Cottonbro Studio (Pexels), bamboe: Eleonora Albasi (Unsplash), close-up truien/ vesten: Karolina Ostrzolek (Pexels), stapel met truien/ vesten: Ioana Motoc (Pexels), overige foto’s: thegreenlist.nl.
