Waarschijnlijk denk je bij zijde aan een prachtige, glanzende, superzachte en kostbare stof gemaakt door zijderupsen. Klopt! Maar, heb je weleens stilgestaan bij de vraag hoe duurzaam zijde is? Wij van thegreenlist.nl gingen voor je op onderzoek uit!
Wordt zijde duurzaam geproduceerd?
Zijde zijn lange, fijne draden die een zijderups afscheidt om een cocon te maken. De cocon wordt verstevigd door de lijmstof die de rups ook afscheidt en ervoor zorgt dat de draden aan elkaar kleven. Als de rups klaar is met spinnen, bevat de cocon minstens duizend meter zijdedraad! Dat klinkt heel duurzaam – zoveel zijde bij één rups! –, maar ondanks de lengte van de draden zijn er toch een paar duizend rupsen nodig om één zijden kledingstuk te maken. Normaal gesproken transformeert de rups in twee tot drie weken in een vlinder en vernietigt hij daarna de cocon. De zijde-industrie wil echter de cocon – en daarmee de zijdedraden – in zijn geheel behouden. Daarom worden veel zijderupsen gedood door ze, in hun cocon, levend in kokend water te gooien. Hierdoor lost de lijmstof op en kan de draad worden afgewikkeld. Er zijn ook – helaas een stuk minder – producenten die de vlinder sparen en zijde maken van de kapotte cocons, de zogenoemde vredeszijde (peace silk). Dit is echter veel meer werk, omdat de zijdedraad dan gesponnen moet worden van vele korte eindjes.
Zijderups en zijdeproductie.
Vredeszijde
Op dit punt van mijn onderzoek naar de duurzaamheid van zijde, dacht ik: ‘oh, het is dus simpel! We kopen gewoon alleen nog vredeszijde!’. Helaas, zo simpel blijkt het niet te zijn. Het aanbod van vredeszijde is momenteel nog erg klein. Ook zijn er geen certificeringsorganisaties die controles uitvoeren, dus het is niet te checken of bedrijven die zeggen peace silk te verkopen, dat ook daadwerkelijk doen. Uit onderzoek van BWC India blijkt dat bedrijven regelmatig hun producten labelen als vredeszijde, terwijl ze gewoon hun zijderupsen doden. Daarnaast is het nog maar de vraag of het zo fijn is voor de rupsen om te blijven leven. De meest gebruikte zijderups (Bombyx mori) is zo gefokt dat deze niet kan vliegen vanwege een enorm lichaam, en door een misvormde mond moeite heeft met eten. Toch niet zo duurzaam, dat vredeszijde dus.
Biologisch zijde
En biologisch zijde dan? Is dat geen duurzame oplossing? Er is inderdaad GOTS-gecertificeerde biologische zijde. Daarbij gaat het vooral om het biologisch telen van de moerbeibomen, waarvan de bladeren door de zijderupsen worden gegeten. Maar de GOTS-certificering heeft ook betrekking op het productieproces; in het hele productieproces van een product dat het GOTS-keurmerk heeft, is gewerkt volgens de hoogste ecologische en sociale normen. Dat klinkt goed met het oog op duurzaamheid! Helaas is ook het aandeel biologisch zijde nog maar erg klein. En, bij biologisch zijde wordt niet gekeken naar het dierenwelzijn. Het is niet duidelijk of zijderupsen pijn kunnen voelen, maar er zijn verschillende onderzoeken waaruit blijkt dat de kans daarop best groot is.
Negatieve invloed op de wereld
Zijde behoort tot een van de meest milieuvervuilende stoffen, aldus Milieu Centraal. Dit komt onder andere door het hoge energie- en waterverbruik bij de kweek van de moerbeibomen. Maar ook op arbeiders heeft de zijdeproductie een negatieve invloed. Zo blijkt uit onderzoek van Human Rights Watch dat er in India bij de productie van zijde vaak kinderarbeid wordt gebruikt. Ook is het werk zwaar en gevaarlijk. Niet bepaald duurzaam dus.
Van grondstof naar zijden stof.
Duurzame alternatieven voor zijde
Zijde is één van de minst duurzame stoffen die er zijn. Gelukkig worden er steeds meer duurzame, milieuvriendelijke alternatieven ontwikkeld, zoals lyocell/Tencel, modal, zijde-katoen en bamboe. Maar ook satijn kun je gebruiken als alternatief. Satijn is geen materiaal, maar een weefmethode die je kunt toepassen op verschillende stoffen. Het voelt zo zacht als zijde, maar dan zonder negatieve impact op de wereld! Wil je meer weten over materialen, check dan even dit artikel.
Wil je toch echt iets van zijde kopen? Kies dan voor biologisch vredeszijde met GOTS-certificering. Of koop het in een tweedehandswinkel. Beter voor je portemonnee én voor het milieu!
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Is katoen eigenlijk wel zo duurzaam? Lees er alles over.
- Is bamboe een duurzaam alternatief voor katoen? Je leest het hier.
- Is vegan leer een duurzaam en diervriendelijk alternatief? Ook dat hebben we voor je uitgezocht.
Bronnen: Ecotex, Nederlandse Vereniging voor Veganisme, JAN, FashionUnited. Photo credits: hoofdbeeld: Julie Aagaard (Pexels), foto’s zijderupsen en productie: Quang Nguyen Vinh (Pexels), stoffen: Jan Canthy (Unsplash).
